ગુજરાતના ભાતીગળ મેળા

🔘ગુજરાતના ભાતીગળ મેળા🔘
🔰🎯🔰🎯🔰🎯🔰🎯🔰🎯

(ભાગ 1)
🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸
🍂🍃🍂શામળાજીનો મેળો🍃🍂
🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸


👁‍🗨👉શામળાજીના મેળાની ઉજવણી દર વર્ષે કાર્તિક પૂનમે કરવામાં આવે છે. બે સપ્તાહ સુધી ચાલનારો આ મેળો નવેમ્બર મહિનામાં યોજાય છે. ઉત્તર ગુજરાતના સાબરકાંઠામાં લગભગ બે અઠવાડિયા સુધી ઉજવાતા આ ભવ્ય મેળાનું આયોજન પ્રસિદ્ધ શામળાજીના મંદિર ખાતે કરવામાં આવે છે. શામળાજી એક પ્રસિદ્ધ વૈષ્ણવ તીર્થ છે. અહીં અન્ય દેવી-દેવતાના મંદિરો આવેલાં છે. શામળાજી મંદિર વૈષ્ણવ સંપ્રદાયના ભાવિકો માટે આસ્થાનું કેન્દ્ર છે. ૧૧મી સદીમાં નિર્માણ પામેલું આ મંદીર સ્થાપ્ત્ય કળા-કારીગીરીનો ઉત્તમ નમૂનો છો.

👁‍🗨👉આ પ્રદેશમાં વસતી જનજાતિ, ગરાસિયા, ભીલ જાતિના જનસમુદાય ભક્તિ-આનંદ ઉલ્લાસથી ભક્તિ, મેળાનો આનંદ લે છે. તીર્થયાત્રીઓ મેશ્વો નદીમાં સ્નાન કરે છે. આ આદીવાસી જનસમૂહ આ તીર્થમાં ભક્તિ ગીતો ગાઇ, પરંપરાગત ભજન-નૃત્યો અને તેમની ધાર્મિક આસ્થાને રજૂ કરે છે.ભગવાન શામળાજી શ્રી કૃષ્ણનું જ સ્વરુપ છે. શામળાજીમાં બિરાજમાન ભગવાન શ્રી કૃષ્ણને એક દેવતાના રુપમાં નહીં પરંતુ તેમના સખા, મિત્ર, સહોદરના રુપમાં પૂજે છે. ભીલ જનજાતિમાં, શામળાજી ખૂબ જ સમ્માનીત છે અને લોકપ્રિય છે. જે ‘કાલિયો ભવજી’ ના રૂપમાં જાણીતા છે શામળાજીનો મેળો નાગઘારા કુંડમાં સ્નાન અને વર્ષો જુની પરંપરાની ઉજવણી માટે જાણીતું છે.


🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼
🍂🍃ભવનાથ મહાદેવનો મેળો🍃🍂
🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼


👉ગુજરાત ધાર્મિક અને ઉત્સવપ્રિય લોકોની ભૂમિ છે. પરંપરાગત ધાર્મિક ઉત્સવોમાં સૌથી વધારે ઉત્સવો ભગવાન શીવજીના ઊજવવામાં આવે છે જેની ભક્તિ-અર્ચનાથી સંકટોનો નાશ થાય છે અને ઐશ્વર્યની પ્રાપ્તિ થાય છે. ભગવાન શીવજી ૧૦૦૮ નામોથી પૂજાય છે. ભગવાન શીવજી ‘‘લિંગ’’ ના પ્રતીક રુપે પૂજન થાય છે જે સમૃદ્ધિનું પ્રતીક છે.

👉ભવનાથ મહાદેવનો મેળો ભવનાથ મહાદેવના મંદિર પાસે જુનાગઢ શહેરમાં ગીરનાર પર્વતની રમણીય તળેટીમાં ઉજવવામાં આવે છે. જુનાગઢ જ્યાં ૯ દેવતાઓ ૮૪ સિદ્ધ યોગીઓની પવિત્ર ભૂમિ છે.

👉પાંચ દિવસ સુધી યોજાતો આ મેળો પ્રવાસીઓ માટે ખાસ આકર્ષણનું કેન્દ્ર બની રહે છે મહા મહિનામાં રાતભર ભગવાન શ્રી શીવજીની મહાપૂજા કરવામાં આવે છે. જે મહાશિવરાત્રી સુધી ચાલે છે. (અંગ્રેજી મહિના અનુસાર ફેબ્રુઆરીમાં)

👉નાગા બાવા (સંતો) ના અખાડાની પૂજા શરૂ થાય છે. જેમાં ભગવાન દત્તાત્રેયની મૂર્તિને શણગારીને ભવ્ય શોભાયાત્રા કાઢવામાં આવે છે. હાથી પર શોભાયમાન, હાથમાં ધજા-પતાકાં રાખીને, નૃત્ય કરતા કરતા આ શોભા યાત્રા શરુ થાય છે. મધ્ય રાત્રીએ મંદિર પહોંચીને કુંડસ્નાન કરે છે.
👉કુંભ મેળાથી અલગ ફકત ત્રણ અખાડા (સાધુઓના ત્રણ સમૂહ) કુંડમાં સ્નાન કરે છે. એમ માનવામાં આવે છે કે આ દિવસ દરમિયાન ભગવાન શ્રી શીવજી ધરતી પરના પુણ્યાત્મા સાથે મુલાકાત કરે છે. આ ઉત્સવમાં શ્રદ્ધાળુ – ભાવિક ભક્તો સંગીત, નૃત્ય અને પ્રાર્થના, ભક્તિગીતો સાથે રાતભર પૂજન-અર્ચન કરે છે.

👉રાજ્ય પરિવહન નિગમ તથા ખાનગી પ્રવાસ આયોજકો વિશેષ પરિવહન સગવડો દ્વારા સૌરાષ્ટ્ર તેમજ રાજ્યના મુખ્ય સ્થળોથી ભવનાથના મંદિર સુધી યાત્રાળુઓને પહોંચાડવાની વ્યવસ્થા હોય છે. અહીં ભક્તજનો અને યાત્રાળુઓ માટે નિશૂલ્ક ભોજન-પ્રસાદની સુવિધા પણ રાખવામાં આવે છે. મેળામાં ખાણીપીણીની હાટડીઓ, રમકડાં, મૂર્તિઓ, ફૂલો, હસ્તકળાની ચીજવસ્તુઓ ઉપરાંત પવિત્ર મોતી, કિંમતી રત્નો. નંગોના વેચાણ માટે નાની નાની દુકાનો હોય છે. ઉપરાંત છેક અયોધ્યા અને મથુરાના વેપારીઓ તેમની કળાકારીગરીના નમૂનાના વેચાણ માટે અહીં આવે છે. ‘‘રૂદ્રાક્ષ’’ ના અલભ્ય નમૂનાઓ જુદા જુદા રૂપે આ મેળામાં જોવા મળે છે. જેની માળા પણ મળે છે. આ મેળામાં પિત્તળ અને તાંબાના કલાત્મક વાસણો પણ ખાસ્સું આકર્ષણ જમાવે છે.

👉ભવનાથ મહાદેવનું મંદિર ખૂબ જ પ્રાચીનકાળથી ગીરનારની તળેટી પર આવેલું છે તે મહાશિવરાત્રી નિમિત્તે શ્રદ્ધા અને આસ્થાના પ્રતિક રુપે જાણીતું છે.

🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸
🌸🌼🌸ચિત્ર-વિચિત્ર મેળ🌸🌼
🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸


👉ગુજરાતમાં આદિવાસી પરંપરા અને પ્રથાઓ ભારતીય સંસ્કૃતિના દર્શન સાથે એક અદ્વીતિય મેળો ઉજવાય છે હોળી પછીના અઠવાડિયામાં આ મેળો ઉજવવામાં આવે છે. મેળામાં કરોડો જનજાતીય લોકો ભાગ લે છે. જેઓ પૂર્વજ પૂજા, પ્રજનન તેમજ દેવી-દેવતાઓની પૂજા કરે છે. આ એક સાબિત થયેલ વાત છે કે આદિવાસીઓના જુદા જુદા છોડ અને તેના ઔષધીય ઉપયોગ આયુર્વેદના વિકાસમાં મહત્વનો ભાગ ભજવે છે. ૯૦૦૦ જેટલા રોગો માટે ૭૫૦૦ જેટલી ઔષધીય સારવાર ઉપલબ્ધ છે.

👉ગુંભાકરો, ઉત્તર ગુજરાત, ગરાસિયા, ગમારા ખૈર અને પારગી આદિવાસીઓની ત્રણ નદીઓ વસંત, ચિત્રા, વિચિત્રનો સંગમ યાસિના ગામ પાસે થાય છે.

👉મેળાના મુખ્ય આકર્ષણો સાબરમતીનો કિનારો, વ્યાકુળ, યાકુળ ના નામે ચૈત્રવીર્ય અને વિચિત

્રવીર્ય રાજા શાંતાનું જે એમ માનતા હતા કે અહીં તેમના રોગી બાળકના રોગ દૂર થઇ ગયા હતાં.

👉આસપાસના વિસ્તારોમાંથી ભીલ જનજાતિના લોકો પણ મોટી સંખ્યામાં આ મેળો માણવા માટે આવે છે. ગરાસિયા અને ભીલ આદિવાસીઓ તેમના પરંપરાગત પોશાકમાં રંગીન કપડા, પુરૂષોનો પોશાક સામાન્ય રીતે એક આસમાની રંગનું શર્ટ, ધોતી અને લાલ અથવા ભગવા રંગની પઘડી આવેલ હોય છે. સ્ત્રીઓ ઘાંઘરા ડોન શૈલીમાં જે ૨૦ ગજ જેટલું લાંબુ હોય છે જે સાંસ્કૃતિક વારસાના પ્રતીક રૂપ છે. અલંકારમાં ભારે માત્રામાં ચાંદીના દાગીના, કુમ કુમનો ઉપયોગ ગાલો અને હોઠો પર, જ્યારે કાજલ કાજલને રેખાકિંત દ્વારા રેખાશ્રિત કરવામાં આવે છે દરેક વર્ગના કાળા ઓપતાના વાતાવરણની સાથે જીવંતતાનું દર્શન કરાવે છે. સ્ત્રીઓ લોકગીત દ્વારા લોકનૃત્ય કરે છે. પ્રદર્શન કરવામાં આવે છે. નૃત્ય ડ્રમ વગાડવા સાથે પૂર્ણ થઇ જાય છે. જે કલાકો સુધી ચાલે છે. એકસોથી વધારે શૈલીના ખોરાક અને પીણા, વિવિધ પ્રકારની મીઠાઇઓ ઉપલબ્ધ હોય છે. ચાંદીના ઘરેણાં, તાંબાના ઘરેલુ સામાન મેળા દરમિયાન વેચવામાં આવે છે. જ્યાં ગૈટી અને મગર જાતિના આદિવાસીઓના માનમાં આ મેળા યોજવામાં આવે છે.

👉મેળા દરમિયાન ૩૭ જુદી જુદી આદિવાસી સમુદાયના લોકો પોતાના ભેદભાવ ભૂલીને એક પરિવાર બનીને આ મેળો ઉજવે છે.

🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼
ડાંગ દરબાર - જમાબંદી દરબાર મેળો
🍃🍂🍃🍂🍃🍂🍃🍂🍃🍂🍃


👉ડાંગ દરબાર ત્રણ દિવસીય વાર્ષિક સાંસ્કૃતિક તહેવાર હોળીની સાથે ઉજવવામાં આવે છે. આ મેળો ડાંગ જિલ્લામાં આયોજીત કરવામાં આવે છે. તે ભારતના સાપુતારા પહાડોમાં આવેલ છે. ડાંગ જનજાતિ, જંગલી ક્ષેત્રો, સાપુતારા, ડાંગ દરબારના સ્થાનિક લોકોનો આ એક વિશિષ્ટ તહેવાર હોળી પહેલા ઉજવવામાં આવે છે. આ તહેવારનું ચોક્કસ સ્થળ સાપુતારા પાસે આહવા છે. પરંતુ તહેવાર આહવા દરબાર, જે એક વખતના શાસન દરમિયાન અંગ્રેજી મંત્રીઓ અને અધિકારીશ્રીની વિધાનસભા હતી તેને લીધે તેનું નામ જમાબંદી દરબાર અને જિલ્લા કલેકટર દ્વારા બદલવામાં આવેલ છે.

👉આદિવાસી રહેવાસીનો એક મોટો સમૂહ આ ઉત્સવ ઉજવે છે. આ તહેવાર દરમિયાન ડાંગના સૌથી રંગીન અને આકર્ષક ઉત્સવોમાં ભાગ લેવા, નજરોથી ચમકદાર અને ગૂગમાં બદલીને શાંત અને શૂષ્ક પુરૂષો અને રણ દરબાર દરમિયાનની સાથે હરકતોમાં દેખાડવામાં આવે છે. દંગોમાં સજેલી સ્ત્રીઓ ઓક કસરત, ખાતાબદોલ જનજાતિઓ એક શહેનાઇ (લાકડાનું હવાયંત્ર) અને બીજા તેમની સાથે વાદ્યયંત્રો વગાડે છે.

👉બધા લોકો સિંહ ક્ષેત્ર કે જે એક વેસ્ટકોટ અને રંગીન પાઘડી પહેરીને એક બીજાને શુભેચ્છા પાઠવે છે. સ્ત્રીઓ સાડી અને બ્લાઉઝમાં ભારી ચાંદીના ઘરેણા પહેરીને આવે છે. કાર્નિવલ મેદાનની જમીન પર વેપારીક ગતિવિધી જે પોતાની વસ્તુઓ વહેંચવા માટે આવેલ હોય છે. ડાંગ દરબાર એક ત્રણ દિવસીય તહેવાર છે તે દરમિયાન લોકનૃત્ય, રાસ, ગરબાના કાર્યક્રમો, ગીત અને નાટકના કર્તબો કરવામાં આવે છે અહીં પણ દુલ્હન અને દુલ્હાની શોધ માટેનો મંચ આવેલ છે.

👉સ્થાનીય સંસ્કૃતિનો એક પ્રદર્શની, આદિવાસી વિકાસ યોજના અને વન પર્યાવરણના અવસર પર તહેવાર દરમિયાન ઉદઘાટન કરવામાં આવે છે.
તહેવારો દરમિયાન સીમા શુલ્કનું આયોજન કરવા માટે અત્યારથીજ (દહેર, ગઢવી, લીંગા, પીમ્પ્રી આદિવાસીઓ અને વસુર્ણા પેન્શન ઉ.પલબ્ધ કરવા માટે ૨૦૦૯ માં પેન્શનથી સમ્માનિત કર્યાં. ) હતા.
વિવિધ બીજી યોજનાઓ ‘‘માલકી’’ બાગબાની યોજનામાં આદિવાસીઓ ટીકવુડ અને અન્ય તેમના દેશના વન નિર્માણના વિકાસ, જેમના માટે સરકાર દ્વારા આ યોજના પર પૈસાની સહાય કરવામાં આવે છે. બીજી એક યોજના ‘‘માફી કાટ’’ માં ૨૨૫ આદિવાસીઓ ‘‘ટીકવુડ’’ ની રૂ. ૨૨.૫ કરોડના નિર્માણ અને પોતાના મકાનના બાંધકામ માટે મફતમાં પૈસા આપવામાં આવશે.

💠♦💠♦💠♦💠♦💠♦
🔘ગુજરાતના ભાતીગળ મેળા🔘
🔰🎯🔰🎯🔰🎯🔰🎯🔰🎯

(ભાગ 2)

🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸
🌻🌺🌻🌺ધ્રાંગ મેળો🌻🌺🌻🌺
🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸


👉ધ્રાંગ દક્ષિણ સીમામાં એક નાનું કચ્છ જિલ્લામાં આવેલું ગુજરાતનું ગામડું છે. ગામ પાકિસ્તાનની સીમા પર આવેલ છે. અને ભુજ થી લગભગ ૫૦ કિ.મી. દૂર છે. ધ્રાંગ મકરંદ દાદા માટે જાણીતું ગામડું છે. જેમણે ભક્તિ સાથે સમુદાયની સેવા કરી હતી. આ જગ્યામાં તેમની સમાધિ આવેલ છે. તેમના અનુયાયીઓ ગુજરાતમાં વિવિધ ભાગો અને રાજસ્થાનથી મોટી સંખ્યામાં તેમને શ્રદ્ધાંજલી અર્પણ કરવા અને ધાર્મિક અનુષ્ઠાનોમાં ભાગ લેવા માટે આવે છે.

👉ઇ.સ. ૧૭૨૦ મકરંદ દાદાનો જન્મ ધ્રાંગમાં પોતાના આશ્રમની સ્થાપના કરી હતી પોતાની સાદી માનવતાના લીધે તેમણે સેવારતમાં પોતાનું જીવન વિતાવ્યું. તે છૂઆ-છુત અને અંધવિશ્વાસ સામે પ્રચાર કર્યો હતો એમ માનવામાં આવે છે કે મકરંદ દાદા તેમના પ્રાણી મિત્રો સાસથે કચ્છના રણના તરસ્યોની તરસ છુપાવતા હતાં. તે પ્રાણીઓ ગધેડો અને કૂતરા હતાં.

👉સંત મકરંદ દાદા તેમના સાદાજીવન અને ઉચ્ચ વિચારો માટે જાણીતા છે. તેમના ઉપદેશની વારસો જે તેમના સમ્માન અને પીઠોની ભક્તિમાં આજે પણ જોવા મળે છે.
👉આદિવાસીઓના આહીર સમુદાય ભગવાનના રૂપમાં સંત મકરંદ દાદા ના સમજવામાં આવે છે. એક મોટા મેળાનાં દર વર્ષે (ફેબ્રુઆરી, માર્ચ) મહિના વદ ચૌદશના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏

🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸
તરણેતરનો મેળો (ત્રિનેત્રેશ્વર મહાદેવ મેળો)🕉🕉🕉🕉🕉🕉🕉🕉🕉

👉તરણેતર ગામમાં આયોજીત થાય છે. સુરેન્દ્રનગરના જિલ્લામાં ચિલોડાથી ગુજરાતમાં ૩૯ કિ.મી. દૂર લોકપ્રિય મેળો ત્રિનેત્રેશ્વર મહાદેવ મેળાના રૂપમાં ઉજવવામાં આવે છે. જેનું આયોજન ત્રિનેત્રેશ્વર મહાદેવ મંદિરની પાસે થાય છે.

👉આ ભર મહિનાના પહેલા અઠવાડિયા (સપ્ટેમ્બર અને ઓકટોબર) દરમિયાન આયોજીત થાય છે. આ મેળાના મુખ્યરૂટે ‘‘એક લગ્નનું બજાર છે.’’ અહીં આદિવાસી યુવક-યુવતીઓ પોતાના જીવનસાથીને શોધે છે.

👉આ મેળો ત્રણ હિન્દુ દેવોમાંના એક ભગવાન શીવને સમર્પિત છે. ત્રિનેત્રેશ્વર મંદિરની પાસે આવેલ જળાશય માટેની એમ માન્યતા છે કે આ પાણીમાં ડૂબકી લગાવી એ પવિત્ર ગંગામાં ડૂબકી લગાડવા સમાન છે. તે પાપોને ધોઇ નાંખે છે.

👉આ વિસ્તારનું પૌરાણિક મહત્વ પણ ખૂબ છે એમ માનવામાં આવે છે કે દ્રૌપદીનો જન્મ અહીં થયો હતો. લોકકથાઓ પ્રમાણે અહીં અર્જુને માંછલીમાં આંખમાં બાણ મારવાનું અધુરું કામ કર્યું હતું. જેનું આયોજન તરણેતર તળાવની આસપાસ જ થયેલું હતું.

👉અત્યારે પણ સ્વયંવરની પરંપરા જીવંત છે. ભરવાડ અને અન્ય આદિવાસી સમૂહના પુરૂષો અને મહિલાઓ આ મેળા દરમિયાન પોતાના માટે જીવનસાથીની શોધ કરે છે.
👉પશુ પ્રદર્શન જેવા અન્ય કાર્યક્રમોમાં સામિલ ઓલમ્પિક, બેલગાડી દોડ અને ઘોડા દોડ તરણેતરમાં આયોજીત કરવામાં આવે છે તેની સાથે જ આ પ્રવાસીઓ માટેનું એક આકર્ષણ પણ છે. સ્થાનીય કળા અને શિલ્પ પ્રદર્શિત એક યુગલનું વ્યાપારિક આકર્ષણ છે. પ્રવાસીઓ હુડો અને માલધારી સમુદાયના રાસનૃત્યને શીખવવાનો અવસર પણ આપે છે. પારંપરિક સ્મારકોનું એક સ્થળ પણ જોવા લાયક છે. તરણેતરના મેળાની જગ્યાએ પ્રવાસીઓ માટે ટેંટ અને ઘરોની સુવિધાઓ પણ આપવામાં આવે છે.

👉સાંસ્કૃતિક પરંપરા અને સામાજીક દ્રષ્ટિનું મિશ્રણ, તરણેતર વધારે વિદેશી પ્રવાસીઓની સામે લોકપ્રિય બન્યું છે.

🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼
🌺🌻🌺🌻વૌઠાનો મેળો🌺🌻
🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
પુરાણ-કથાઓમાં વૌઠાના મેળોનો ઉલ્લેખ જોવા મળે છે. અને આ સંસ્કૃતિ હજી પ્રચલિત છે.
👁‍🗨આ મેળો દરવર્ષે વૌઠામાં ઉજવવામાં આવે છે. વૌઠા એ સાબરમતી અને વાત્રક નદીનું સંગમ સ્થળ છે. વૌઠાના વિસ્તારને સપ્ત-સંગમના રૂપમાં પણ પ્રચલિત છે. જ્યાં સાત નદીઓનો સંગમ છે. કિંદ વંદિતીઓ દર્શાવે છે કે ભગવાન કાર્તિક, ભગવાન શીવ અને ‘મા’ પાર્વતીના પુત્રએ આ સ્થળની મુલાકાત લીધી હતી. લોકપ્રિય મુરુગાના રૂપમાં ઉજવવામાં આવે છે.
👉દેવોના સેનાના સેનાપતિ છે તેવા કાર્તિકેયને આ મેળો અર્પિત છે. કાર્તિક પૂર્ણિમા, (ઓકટોમ્બર, નવેમ્બર) ની રાત્રે આ મેળો ઉજવવામાં આવે છે. અહીંનું શીવ મંદિર સિદ્ધનાથ પણ અગત્યનું છે.

👉આ મેળાની સૌથી મહત્વની વાત એ છે કે અહીં ફક્ત પશુઓનો વ્યાપાર થાય છે. પ્રસિદ્ધ પુરસ્કાર, રાજસ્થાનમાં યોગ્ય. ઉંટની બરાબર છે. જે ફક્ત પશુઓના વ્યાપાર માટે આવેલ છે અને દર વર્ષે ૪૦૦૦ ગધેડાનો વ્યાપાર થાય છે. સામાન્ય રીતે વણઝારા જાતિના લોકો આ વ્યાપારમાં ભાગ લે છે. જુદા જુદા રંગ અને સાજ-સજ્જાથી શણગારેલ ગધેડાઓ તેનું મુખ્ય આકર્ષણ છે.
👉વૌઠાના મેળામાં ૫,૦૦,૦૦૦ થી વધુ લોકો આવે છે જે કેટલાક સમૃદાય માટેનું તીર્થ સ્થળ છે. આ દરમિયાન કેટલાક ખેડૂતો, મજૂરો અને કેટલીક જાતિના લોકો અહીં દર્શન કરવા માટે આવે છે.


🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸
 🌻🌺મોઢરા નૃત્ય મહોત્સવ🌺🌻
🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼


👉મહેસાણા જિલ્લામાં મોઢેરા પાસે આવેલું સૂર્ય મંદિર ૧૧મી સદીમાં બનાવવામાં આવ્યું હતું આજે મંદિરના અવશેષો પુષ્પાવતી નદીના કિનારા પાસે આવેલ છે. પાટણના રાજા ભીમદેવના શાસન દરમિયાન (૧૦૨૬ઢ૨૭ ઇ.સ.) મા આ મંદિરનું નિર્માણ સૂર્યભગવાનના માનમાં કરવામાં આવેલ હતું આ પ્રાચિન ગુજરાતના સ્થાપત્યકળાનો શ્રેષ્ઠ ઉદાહરણ છે. મોઢેરા સૂર્ય મંદિરનું નિર્માણ એવી રીતે કરવામાં આવ્યું છે કે ઉગતા સૂર્યના પહેલા કિરણો મંદિર પર પડે.
👉બહારની દિવાલોમાં મૂર્તિઓ, છબીઓ કંડરાયેલ છે. જેમાં સૂર્યના અંકો, સૂર્ય દેવતાના માનમાં આવેલા છે. સૂર્ય મંદિરમાં એક મનોરંજન પાર્કલ એક સંગ્રહાલય, એક કાફેટેરિયાલ ફોટો ગેલેરી અને પુસ્તકાલય પણ સામેલ છે.

👉દિવાલો અને પિલ્લરોમાં રામાયણ અને મહાભારતની ધટનાઓને મૂર્તિમંત કરવામાં આવેલ છે. વળી તે સમયના દેવી-દેવતાઓના જીવનલ રૂપોનું રસપ્રદ કોતરણી કરવામા આવેલ છે. મુખ્ય આકર્ષક મૂર્તિ ત્રણ મુખ, ત્રણ હાથ અને ત્રણ પગ વાળી મૂર્તિ છે. પાછળથી મંદિરને મહોમદ ગજની દ્વારા બર્બાદ કરવામાં આવ્યો હતો.
👉મોઢેરા નૃત્ય મહોત્સવ ગુજરાતનો સાંસ્કૃતિક પરંપરાનો એક ભાગ છે. જે સૂર્ય મંદિર પાસે ઉજવવામાં આવે છે. ગુજરાત પર્યટન મંત્રાલય દ્વારા આ નૃત્ય મહોત્સવ યોજીને ગુજરાતની ભાતિગળ પરંપરા, સંસ્કૃતિને જીવંત રખાય છે. દર વર્ષે જાન્યઆરીના છેલ્લા અઠવાડિયામાં આ તહેવાર યોજનવામાં આવે છે. શાસ્ત્રીય નૃત્યથી આ મંદિર પારિસર જીવંત બને છે.
મોઢેરા નૃત્ય મહોત્સવનું મુખ્ય આકર્ષણ ઠેક વિશિષ્ટ ગરબા પ્રદર્શન છે. જેના દ્વારા ગુજરાતના ગૌરવશાળી સંસ્કૃતિનું વિત્રણ કરવામાં આવે છે. રંગીન પોશાકો પહેરીને લોકો ગરબા નૃત્ય કરે છે. આ નૃત્યનો માહોલ શ્રોતાઓને મંત્રમુગ્ધ બનાવી મૂકે છે. રંગ, લાઇટસ, ઉચ્ચ ઉર્જા સ્તરલ મનોરંજન દ્વારા સંસ્કૃતિની શ્રેષ્ઠ ઝલક જોવા મળે છે. પ્રવાસીઓ પણ આ નૃત્યની મજામાણે છે. કારણકે આ નૃત્ય દ્વારા તેમનો પ્રાચિન સમયના ભારતની ઝાંખી જોવા મળે છે. કૃચિપુડીલ ભરત નાટયમ, કથક જેવા બીજા શાસ્ત્રીય નૃત્યો પણ સૂર્યમંદિરમાં યોજનવામાં આવે છે.

👉સૂર્ય મંદિરનું ઐતિહાસિક મહત્વએ છે કે, ત્યાં પ્રાચિન ભારતની સંસ્કૃતિ ૯૦૦ વર્ષથી એમની એમ ઉભી છે.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏

🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸
   🌺🌻🌺કચ્છ ઉત્સવ🌺🌻🌺
🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼

👉ગુજરાતમાં કચ્છ ઉત્સવ ગુજરાતની સુંદરતા, પરંપરા, સંસ્કૃતિ અને ભાવના સાથે સાથે કલાત્મક વારસાનું પ્રતીક છે.
આ એક રણ ઉત્સવ છે જે સામાન્ય રીતે શીવરાત્રીના મેળા માટે અહીંના પ્રમુખ શીવમંદિર પાસે ઉજવવામાં આવે છે.
ઉત્તર કચ્છમાં મીઠાના દળદળોમાં ફેલાયેલા બન્નીઘાસ કેન્દ્રિય કચ્છમાં ખાડીમાં મધ્ય અને પૂર્વ તટરેખા. ભુજ એ પર્યાવરણ સુંદરતાથી ભરેલું શહેર છે.
👉કચ્છ એક જીવંત સંસ્કૃતિ છે. અહીં શિલ્પ કૌશલ્યો, મહેલો, કિલ્લાઓ, રંગબેરંગી ગામડા, મનમોહક વસ્તી, સમુદ્ર કિનારો, પક્ષીજીવન અને હસ્તશિલ્પ આવેલા છે.

👉કચ્છ કાર્નિવલ હિમસાગર તળાવ પાસે ઉજવાય છે. સાંજના પ્રકાશમાં વિશ્વસ્તરીયે તંબુ, ગામડા, સુંદર, સફેદ રણનું સુંદરતા પ્રવાસીઓને અભિભૂત કરી નાખે છે. ચાંદના પ્રકાશમાં ઉંટની પીઠ પર બેસીને રણ પ્રવાસ, એક સાંસ્કૃતિ કાર્યક્રમનો આયોજન રાત્રે કરવામાં આવે છે.
👉અહીંના માટીના શિલ્પો, શિલ્પ પરંપરા અને અલિપ્ત સુંદર પોશાકો નોંધનીય છે. આ વિસ્તારમાં દરેક સમુદાયની પોતાની અલગ સંગીત, નૃત્ય, શિલ્પ તથા કપડા દ્વારા અલગ ઓળખાણ છે. કચ્છ મહોત્સવમાં શ્રેષ્ઠ રંગીનનૃત્ય, સંગીત, સંગીતનો આનંદ, સિંધી ભજન, લગ્નગીતો, લોકકળા, શિલ્પ પ્રદર્શનો તથા ગથા ગીત દ્વારા સુંદર કાર્યક્રમનું આયોજન કરવામાં આવે છે. જે અહીંના મુખ્ય આકર્ષણો છે. જુદી જુદી શૈલીના કપડા, અલંકારો, લાકડાના શિલ્પો અહીં વેચવામાં આવે છે.


🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸
🙏અંબાજી ભાદરવી પૂનમ મેળો🙏
🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼


દર વર્ષે અંબાજી મંદિરના દર્શન કરવા લાખો શ્રદ્ધાળુઓ અંબાજી આવે છે અને ૫૧ શક્તિપીઠોમાંનું એક પીઠ આવેલું છે. ભરમહિનાની પૂર્ણિમા સૌથી મહત્વનો તહેવાર છે.
👉અંબાજી મંદિર ગુજરાતમાં પૂજાતી દેવીનું મંદિર છે. તેનું મૂળ હજી પણ અજ્ઞાત છે. અંબાજી માતાનું મૂળ મંદિર, ગબ્બર, ટેકરીની ટોચ પર આવેલું છે. પ્રાચીન ગ્રંથો અનુસાર એક મૂળ શક્તિપીઠમાંનું એક પીઠ છે. જ્યારે દેવી અંબાનું હૃદય પૃથ્વી પર પડયું ત્યારે તેનો એક ટુકડો અહીં પડ્યો હતો. એક ત્રિકોણઆકારવાળું વિશ્વયંત્ર શ્રી કેન્દ્રમાં, આંકડા અને શબ્દો દેવીનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. અહીં કોઇ મૂર્તિ આવેલ નથી. જે મંદિરના પ્રાચીન હોવાની સાબિતી આપે છે. મૂર્તિ પૂજા બહુ પછીથી લોકપ્રિય થઇ હતી.

ભાદરવી પૂનમ દરમિયાન (સપ્ટેમ્

બરમાં) અંબાજી ખાતે એક મોટા ધાર્મિક મેળાનું આયોજન કરવામાં આવેલ છે. સરાસુર દેવસ્થાન ટ્રસ્ટ દ્વારા અને જિલ્લા પ્રશાસન દ્વારા આ મેળાનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ મેળામાં ભાગ લેવા માટે ૧૭-૨૦ લાખ શ્રદ્ધાળું અંબાજી ખાતે આવે છે.
ગુજરાતના દરેક ક્ષેત્રોમાંથી શ્રદ્ધાળુઓ બોલ મારી અંબે જય જય અંબે ના નાદ સાથે અંબાજી ત્રિશૂળ, ધજાઓ, વગેરે જેવી ચીજો લઇને અંબાજી પગપાળા આવે છે. રસ્તામાં તેઓ ગીત ગાય છે અને નાચે છે. રસ્તામાં ટ્રસ્ટ દ્વારા અલ્પહાર અને પાણીની વ્યવસ્થા રાખવામાં આવે છે.
અંબાજી જવાવાળા રસ્તામાં ભારે ભીડ આવેલી હોય છે. તેઓ અંબાજી માતાને પોતાની સામે ગરબા રમવા માટે આમંત્રણ આપે છે અને તેમની પાક્કી ખાતરી હોય છે કે નવરાત્રી દરમિયાન માતા તેમની મુલાકાત લેવા આવશે.
અહીં અંબાજી માતાની મૂર્તિની જગ્યાએ એક પિત્તળની થાળી છે. જંત્રઆંકડા સાથે ભરેલી આ થાળી માતાના જન્મની પ્રતીક છે. ભક્તો તેના દર્શન કરીને આનંદ પામે છે.

👁‍🗨💠👁‍🗨👁‍🗨👁‍🗨💠👁‍🗨💠👁‍🗨👁‍🗨👁‍🗨👁‍🗨
ડાંગ દરબાર - જમાબંદી દરબાર મેળો
🔰♻🔰♻🔰♻🔰♻🔰♻🔰♻

🙏🎯ડાંગ દરબાર ત્રણ દિવસીય વાર્ષિક સાંસ્કૃતિક તહેવાર હોળીની સાથે ઉજવવામાં આવે છે. આ મેળો ડાંગ જિલ્લામાં આયોજીત કરવામાં આવે છે. તે ભારતના સાપુતારા પહાડોમાં આવેલ છે. ડાંગ જનજાતિ, જંગલી ક્ષેત્રો, સાપુતારા, ડાંગ દરબારના સ્થાનિક લોકોનો આ એક વિશિષ્ટ તહેવાર હોળી પહેલા ઉજવવામાં આવે છે. આ તહેવારનું ચોક્કસ સ્થળ સાપુતારા પાસે આહવા છે. પરંતુ તહેવાર આહવા દરબાર, જે એક વખતના શાસન દરમિયાન અંગ્રેજી મંત્રીઓ અને અધિકારીશ્રીની વિધાનસભા હતી તેને લીધે તેનું નામ જમાબંદી દરબાર અને જિલ્લા કલેકટર દ્વારા બદલવામાં આવેલ છે.

આદિવાસી રહેવાસીનો એક મોટો સમૂહ આ ઉત્સવ ઉજવે છે. આ તહેવાર દરમિયાન ડાંગના સૌથી રંગીન અને આકર્ષક ઉત્સવોમાં ભાગ લેવા, નજરોથી ચમકદાર અને ગૂગમાં બદલીને શાંત અને શૂષ્ક પુરૂષો અને રણ દરબાર દરમિયાનની સાથે હરકતોમાં દેખાડવામાં આવે છે. દંગોમાં સજેલી સ્ત્રીઓ ઓક કસરત, ખાતાબદોલ જનજાતિઓ એક શહેનાઇ (લાકડાનું હવાયંત્ર) અને બીજા તેમની સાથે વાદ્યયંત્રો વગાડે છે.

બધા લોકો સિંહ ક્ષેત્ર કે જે એક વેસ્ટકોટ અને રંગીન પાઘડી પહેરીને એક બીજાને શુભેચ્છા પાઠવે છે. સ્ત્રીઓ સાડી અને બ્લાઉઝમાં ભારી ચાંદીના ઘરેણા પહેરીને આવે છે. કાર્નિવલ મેદાનની જમીન પર વેપારીક ગતિવિધી જે પોતાની વસ્તુઓ વહેંચવા માટે આવેલ હોય છે. ડાંગ દરબાર એક ત્રણ દિવસીય તહેવાર છે તે દરમિયાન લોકનૃત્ય, રાસ, ગરબાના કાર્યક્રમો, ગીત અને નાટકના કર્તબો કરવામાં આવે છે અહીં પણ દુલ્હન અને દુલ્હાની શોધ માટેનો મંચ આવેલ છે.

સ્થાનીય સંસ્કૃતિનો એક પ્રદર્શની, આદિવાસી વિકાસ યોજના અને વન પર્યાવરણના અવસર પર તહેવાર દરમિયાન ઉદઘાટન કરવામાં આવે છે.
 તહેવારો દરમિયાન સીમા શુલ્કનું આયોજન કરવા માટે અત્યારથીજ (દહેર, ગઢવી, લીંગા, પીમ્પ્રી આદિવાસીઓ અને વસુર્ણા પેન્શન ઉ.પલબ્ધ કરવા માટે ૨૦૦૯ માં પેન્શનથી સમ્માનિત કર્યાં. ) હતા. વિવિધ બીજી યોજનાઓ ‘‘માલકી’’ બાગબાની યોજનામાં આદિવાસીઓ ટીકવુડ અને અન્ય તેમના દેશના વન નિર્માણના વિકાસ, જેમના માટે સરકાર દ્વારા આ યોજના પર પૈસાની સહાય કરવામાં આવે છે. બીજી એક યોજના ‘‘માફી કાટ’’ માં ૨૨૫ આદિવાસીઓ ‘‘ટીકવુડ’’ ની રૂ. ૨૨.૫ કરોડના નિર્માણ અને પોતાના મકાનના બાંધકામ માટે મફતમાં પૈસા આપવામાં આવશે.