Hadappan Sanskruti Pdf Material
Hadappan Sanskruti Pdf Material
‘ઈતિહાસ’ શબ્દ સંસ્કૃત ભાષાના મૂળ શબ્દ ઇતિ-હ-આસ પરથી ઉતરી આવેલો છે. જેના અર્થ આ પ્રમાણે હતું તેવો થાય. ઈતિહાસના પિતા તરીકે હેરોડોટ્સને ઓળખવામાં આવે છે. પ્રાચીન ઈતિહાસ મેળવવા નીચેની બાબતોને ઉપયોગ થાય છે.
સૌપ્રથમ હડપ્પામાંથી આ સભ્યતાના અવશેષો મળ્યા હતા. આથી હળપ્પીય સબ્યતા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.ઈ.સ. 1826માં ચાર્લ્સ મેસન નામના વ્યક્તિએ સૌપ્રથમ આ સભ્યતા પર પ્રકાશ પાડ્યો ઈ.સ.
1856માં પંજાબમાં રેલ્વેના પાટા નાખતી વખતે જનરલકનિંગહામને આ સંસ્કૃતિના થોડા અંશે પુરાવા મળ્યા હતા.સૌપ્રથમ મથક ઈ.સ. 1921માં પાકિસ્તાનના પંજાબ પ્રાંતમાંથી હડપ્પા મળ્યું.
ઈ.સ. 1922માં સર જ્હોન માર્શલના માર્ગદર્શન હેઠળ રખાલદાસ બેનરજી અને દયારામ સહાનીના પ્રયત્નોથી સિંધુ-પ્રાંતના લારખાના જિલ્લામાં મોહેં-જો-દડોમાં નગરીય અવશેષો મળી આવ્યા.
આ સભ્યતાનો ફેલાવો ઉત્તરમાં જમ્મુથી લઈને દક્ષિણમાં નર્મદા સુધી અને પશ્ચિમ બલુચિસ્તાનના મકરાન પ્રાંતથી લઈને ઉત્તર પૂર્વમાં મેરઠ સુધીનો હતો. સંપૂર્ણક્ષેત્ર ત્રિકોણ આકારમાં 12,99,600 ચો.કિ.મી.માં ફેલાયેલો છે.
આ સભ્યતાને આદ્ય ઐતિહાસિક (Protohistoric) અથવા કાંસ્યયુગિન સભ્યતાઓની શ્રેણીમાં ગણવામાં આવે છે.
હરપ્પા ઉત્તરપૂર્વીય પાકિસ્તાનના પંજાબ પ્રાંતની પુરાતત્વીય સ્થળ છે. તે સાહવીલ શહેરથી 20 કિ.મી. પશ્ચિમમાં સ્થિત છે. સિંધુ ખીણની સંસ્કૃતિના કેટલાક અવશેષો અહીંથી પ્રાપ્ત થયા છે.
સિંધુ ખીણની સંસ્કૃતિને સમાન શહેરના નામથી હડપ્પન સંસ્કૃતિ પણ કહેવામાં આવે છે.
1921 માં, જોહ્ન માર્શલ ભારતના પુરાતત્વીય વિભાગના ડિરેક્ટર હતા, ત્યારે દયમ સાહનીએ આ સ્થળે પ્રથમ ખોદકામ કાર્ય કર્યું હતું. દયારામ સાહની ઉપરાંત, માધવ સ્વરૂપ અને શહીદ વિહલારે પણ ખોદકામના કામ કર્યું.
રેલ્વે લાઇનના નિર્માણને કારણે હડપ્પાના મોટા ભાગનો શહેર નાશ પામ્યો હતો.
સિંધુ ખીણની સભ્યતા
ભારતીય ઉપમહાદ્વિપમા સિંધુ નદીના કિનારે વિકસેલ સભ્યતા
હડપ્પા નામના સ્થળે સૌપ્રથમ અવશેષો મળેલા હોય આથી હડપ્પાની સભ્યતા પણ કહે છે.
સિંધુ ઘાટ સભ્યતાને ૪ અવસ્થામાં વિભાજીત
- 35૦૦ ઈસા પૂર્વે 2600 ઈસાપૂર્વે – પ્રાક હડપ્પા
- 2600 ઈસા પૂર્વે ઇસ પૂર્વે 19૦૦ ઈસા પૂર્વે – પરિપક્વ હડપ્પા
- 19૦૦ ઇસ પૂર્વે થી ઈસા પૂર્વ 19૦૦ ઈસા પૂર્વે – ઉત્તર હડપ્પા
- 15૦૦ ઈસા પૂર્વે થી પછી – આર્ય સંસ્કૃતિ
સિંધુ ખીણ સભ્યતાની આયાત-નિકાસ
| |
| વસ્તું | ક્યાંથી મંગાવવામાં આવતી |
| તાંબુ | રાજસ્થાન (ખેતડી), બલૂચિસ્તાન |
| ચાંદી | ઈરાન, અફઘાનિસ્તાન, મેસોપોટેમિયા |
| સોનું | અફઘાનિસ્તાન અને દક્ષિણ ભારત |
| લાજવર્દમણી | અફઘાનિસ્તાન |
| સુલેમાની પથ્થર | સૌરાષ્ટ્ર અને પશ્ચિમભારત |
| શંખ અને કોડી | સૌરાષ્ટ્ર અને દક્ષિણ ભારત |
| ફિરોઝા પથ્થર | ઈરાન |
| ટીન | અફઘાનિસ્તાન, ઈરાન, રાજસ્થાન |
| ગોમદ | માંદા, સૌરાષ્ટ્ર |
No comments:
Post a Comment